τραγούδια του γάμου

μια νέα κατηγορία στη δυναμική παρουσίαση υλικών από το ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ τα τραγούδια του γάμου. τα παρουσιάζουμε χωριστά από εκείνα της αγάπης γιατί όχι σπάνια, άλλο αγάπη κι άλλο γάμος

Πρώτο τραγούδι παραλλαγή του πωγωνίσιου "ΑΣΠΡΗ ΚΑΤΑΣΠΡΗ ΒΑΜΒΑΚΙΑ" από τη συλλογή του ΧΑΣΙΩΤΗ όπου απαντά ως ...ζαμπακιά!


ΑΣΠΡΗ ΚΑΤΑΣΠΡΗ ΖΑΜΠΑΚΙΑ

Άσπρη κατάσπρη ζαμπακιά που είχα ’ς την αυλή μου,
την εσκάλιζα, την’ επότιζα, ν’ είχα χαρά μεγάλη,
την έθρεφα τη ζάχαρη, τημ πότιζα το μόσκο,
κι ήρθε ξένος κ’ αλλόξενος, ήρθε και μου τημ πήρε.



Γ. Χρ. Χασιώτης 44

από τις πιο δυσεύρετες συλλογές εκείνη του ΡΕΜΠΕΛΗ...

ΜΑΣ ΕΙΠΑΝ ΓΑΜΟΣ ΓΕΝΕΤΑΙ


Δεν ήρθαμε για φαί για πχεί, Ροϊδακινιά,
Άι κι ουδέ για το κρασί σας, κάμποι με τα λουλούδια.
Μας είπαν γάμος γένεται, Ροϊδακινιά,
Κι ήρθαμαν να ευχηθούμε, κάμποι με τα λουλούδια.
Να μας προκόψουν τα παιδιά, Ροϊδακινιά,
Και σ’ άλλα να χαρούμε, κάμποι με τα λουλούδια,
Και σ’ άλλα να χαρούμε με τα ψιλά τραγούδια.


Ρεμπέλης 38.

ΕΔΩ Σ’ ΑΥΤΗ ΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ..


Εδώ, σ’ αυτή τη γειτονιά
εφύτρωσε κεράσι.
Τ’ αντρόγυνο που σμίχτηκε,
να ασπρίσει να γεράσει.
Άσπρη είσαι, μωρή νύφη,
άσπρη ‘ναι και η φορεσιά σου.
Κι άσπρα λουλούδια φύτρωσαν,
τριγύρω στα μαλλιά σου.
Χαρά στη μάνα του γαμπρού,
στην πεθερά της νύφης,
π’ απόχτησε καλό παιδί,
και πήρε τέτοια νύφη..


Από τη συλλογή του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ "ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ, ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ"

ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ



Ξούρισε ξουράφι και μαλαματένιο
τρίχα μην αφήσεις και τον ασκημίσεις
στα πεθερικά του και στους καλεσμένους
στα πεθερικά του και στα παλικάρια.


Γαμπρό αρμάτωνε, γαμπρό αρματώνει
-Φέρτε του γαμπρού καλή αρμάτα
φέρτε του γαμπρού καλό τζιακέτο.


Κίνησεν ο (Γιάννης) μας με μόσχο, με μόσχο
να πάει να φέρει την νύφη μ΄ ελιά και με κλωνάρι.
Με τετρακόσιους γέροντες με μόσχο, με μόσχο,
με χίλια παλικάρια με μόσχο, με κλωνάρι,
και με το νούνο αμπροστά με μόσχο, με μόσχο,
για να τον στεφανώσει με μόσχο με κλωνάρι.


Ε καλότυχος πατέρας, που του γίνηκεν ο (Γιάννης),
που του γίνηκεν ο (Γιάννης) μέγας και γραμματισμένος.
Πάει να του φέρει νύφη, νύφη και κρεβατοστρώσι.
Όμορφο κρεβατοστρώσι, όμορφο και λουλουδένιο.


Όλες οι δάφνες δάφνες κι όλες οι δαφνοπούλες
του (Γιάννη) μας η δάφνη είναι ψηλή μεγάλη
είναι ψηλή μεγάλη, ψηλή και βεργινάδα.
-Γύρισε κάτω δάφνη να σε κλαροκοπήσω,
να σε κλαροκοπήσω και να σε κορφομάσω.

Από τη συλλογή των Π.ΦΩΤΙΟΥ Ν.ΛΥΤΗ "ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ" εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ. Μεταγραφή "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ" "ΑΠΕΙΡΟΣ"

ΠΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ ΓΑΜΒΡΟΥ (Πέζα, νύφη, πέζα)


Πέζα, νύφη, πέζα, πέζα και ξεπέζα,
σου τάζ’ ο πεθερός σου φλωρένιο δαχτυλίδι.
Πέζα, νύφη, πέζα, πέζα και ξεπέζα,
σου τάζ’ η πεθερά σου φλωρένιο δαχτυλίδι.
Πέζα, νύφη, πέζα, πέζα και ξεπέζα,
σου τάζει ο καλός σου ολόχρυσο μαντήλι.
- Εγώ δεν ξεπεζεύω χωρίς χρυσό κεμέρι,
χωρίς χρυσό κεμέρι, χωρίς φλωριά ‘ς τη τζέπη.


Από μια από τις παλιότερες συλλογές που μεταγράφηκαν στο ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, τα "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ" του ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ.

Τραγούδια του γάμου δεν είναι μόνο εκείνα που συνοδεύουν το γάμο αλλά κι εκείνα που με κάποιο τρόπο αναφέρονται στο γάμο όπως το ακόλουθο που προέρχεται από το χωριό Τσαμαντά Θεσπρωτίας και περιέχεται σε συλλογή του Ν. ΝΙΤΣΟΥ:

ΕΠΑΝΤΡΥΤΗΚΑ ΚΙ ΕΠΗΡΑ


Επαντρεύτηκα κι επήρα
Μια τσιμπλιάρα κακομοίρα!
Πέντε φούρνοι παξιμάδι
Δεν τον φτάνουν γιόμα, βράδυ!
Κι εγώ ο μαύρος στ’ αργαστήρι
Με ψωμί και με κρομμύδι.
Και το βράδυ πάνω σπίτι,
Βρίσκω τη θύρα κλεισμένη
Τη γυναίκα μεθυσμένη,
Στο βαέν’ ακουμπισμένη!

τέτοια τραγούδια συνήως τραγουδιόντουσαν στις Απόκριες.

ΤΑ ΝΙΟΓΑΜΠΡΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ


Eκκλησιά μου κουκλωτή, κουκλωτή, καμαρωτή,
όπως δέχεσαι κεριά τη Μεγάλη Πασχαλιά,
δέξου και τα νιόγαμπρα και τα πρωτοστέφανα.
Βλόγησέ τα να προκόψουν, χάρη δώσε και ευχή
για ν’ ανθίσουν να καρπίσουν, πέντε γιους να αποχτήσουν
πέντε γιους μια θυγατέρα, που να μοιάζει του πατέρα.

Από το βιβλίο του παπά Χρήστου Μάτσια από τα Κτίσματα Πωγωνίου, εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ. Το βιβλίο περιέχεται στη βιβλιογραφία της έκθεσης της Βουλής των Ελλήνων για το δημοτικό τραγούδι. Μεταγραφή, "ΑΠΕΙΡΟΣ"/ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

ΟΜΟΙΟ (Σε πολλές χαρέ που πήγα)

Σε πολλές χαρές που πήγα
τέτοια νύφη δεν την είδα
Να ‘ναι η νύφη τρυγονάκι
κι ο γαμπρός περιστεράκι.
Και στης νύφης την τσιεμπέρα
γράμματα ήτανε γραμμένα
κι όποιος θα τ΄αναγνώσει
με τη νύφη θ’ ανταμώσει.
Κι ο γαμπρός τ’ ανάγνωσε
και τη νύφη αντάμωσε.


Από τη συλλογή του ΜΕΝΑΛΑΟΥ ΖΩΤΟΥ από την Πολύτσανη Άνω Πωγωνίου

ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΣΕ, ΚΥΡ’ ΓΑΜΠΡΕ


Παρακαλώ σε, κυρ’ γαμπέ,
τη νύφη οπού σου δίνομε
μην τη μαλώσεις τίποτε·
την έχ’ αφέντης τ(η)ς μοναχή
κ’ η μάνα τ(η)ς ακριβώτερη,
την έστειλαν ‘ς τη Βενετιά
να παν να μάθει γράμματα
και γράμματα δεν έμαθε
μουν έμαθε και ξόμπλιαζα
τ’ άστρι με τον Αυγερινό·
τ’ άστρι με τ’ άστρ’ εμάλωναν
κ’ η πούλια τα ξεχώριζε.

Από την εξαίρετη συλλογή του ΓΡΗΓΟΡΗ ΧΑΣΙΩΤΗ. Μεταγραφή πρόγραμμα "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ"

ΕΜΕΙΣ ΕΔΩ ΔΕΝ ΗΡΘΑΜΕ


Εμείς εδώ δεν ήρθαμε
ροϊδιά μου, ροϊδιά μου,
να φάμε και να πιούμε,
μωρή ροδακινιά μου.

Μόν’ ήρθαμε για λόγιασμα,
για λόγιασμα της νύφης,
μας είπαν είναι όμορφη,
σαν ήλιος, σαν φεγγάρι,
μας είπαν είν’ λεβέντισσα
και γαϊτανοφρυδούσα.

Τραγούδι πολυφωνικό από τη Δρόπολη όπως καταγράφεται στη συλλογή του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΤΣΑΛΙΔΑ "ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ". Μεταγραφή "ΑΠΕΙΡΟΣ", ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

ΠΑΡΑΠΟΝΟΝ ΚΟΡΗΣ (Μάνα με κακοπάντρεψες)

Μάνα με κακοπάντρεψες και μόδωκες βλαχιώτη,
μ’ έδωκες στα κατούμενα, και μ’ έδωκες στους κάμπους
εγώ το κάμα δε βαστώ, ζεστό νερό δεν πίνω
ν’ εδώ τρυγόνες δεν λαλούν, κι ουδέ τρυγονοπούλες
το λεν οι κούκοι στα βουνά, κ’ οι πέρδικες στα πλά(γ)ια
το ποια ‘χ’ άντρα την ξενιτιά, και γιο το Μπουκουρέσι,
πες τους να μην τους καϊτερεί, να μην τους πανταχαίνει,
τι Βλάχισσες είναι κακές, είναι καγκυλοφρύδες,
έχουν τα μάτια σαν ελιά, τα φρύδια σαν γαϊτάνι,
κι αυτό το ματοτσίνορο σαν φράγκικο δοξάρι,
καίουν τους νέους την καρδιά, καίουν τα φυλλοκάρδια,
πάνουν παιδιά ανύπαντρα κ’ έρχονται γηρασμένα.

Τραγούδια του γάμου, τραγούδια για τους γάμους, όχι μόνο γαμηλια τραγούδια. Τούτο εδώ από τη συλλογή του ΓΡΗΓΟΡΗ ΧΑΣΙΩΤΗ σε μεταγραφή στο πλαίσιο του προγράμματος της ΜΚΟ "ΆΠΕΙΡΟΣ" ΑΡΧΕΙ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.

ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΝΥΜΦΗΣ


Ντύσου, στολίσου, λυγερή, ντύσου, στολίσου, κόρη,
για να φάνεις εις το γαμπρό κήπος και περιβόλι.
Όλα τ’ αηδόνια ζήλεψαν κ’ επέταξαν μπροστά σου
κι όλα λαλούσαν κ’ έλεγαν, χαρά ‘ς την ομορφιά σου.
Έχεις μαλλιά τετράξανθα ‘ς τες πλάτες σου ριγμένα,
Άγγέλοι σου τα χτένισαν με τα χρυσά τα χτένια.

Γαμήλιο γιαννιώτικο τραγούδι από τη συλλογή του ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ", μια από τις παλαιότερες συλλογές που ψηφιοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ" που υλοποίηση η ΜΚΟ "ΑΠΕΙΡΟΣ"

ΔΕΝ ΣΟΥ ‘ΛΕΓΑ, ΤΡΥΓΟΝΑ ΜΟΥ


Δεν σου ‘λέγα, τρυγόνα μου,
το καλοκαίρ’ να μη λαλείς
γιατί ‘ναι ο ξένος κυνηγός
και στάει βρόχια στα βουνά,
και σε τσακώσει ζωντανή
και θα σε βάλει στο κλουβί
για να λαλάς κάθε πρωί;

Όσα άστρα ‘πο τον ουρανό
και φύλλα από τα δέντρα,
τόσα φλουριά εξόδιασα
κόρη μου για τ’ εσένα.

Δεν το ‘ξερα λεβέντη μου
το πως πονάς για μένα
να γένω γης να με πατείς
γιοφύρι να περάσεις.

Να γίνω κι ασημόκουπα
να σε κερνώ να πίνεις.
Εσύ να πίνεις το κρασί
κι εγώ να λάμπω μέσα.

Ταξινομείται στα τραγούδια του γάμου στη συλλογή με τα τραγούδια του ΛΟΥΨΙΚΟΥ ΚΟΝΙΤΣΑΣ σε επιμέλεια των Αγόρω Τσίου και Άλκη Ράφτη. Η κατάληξή του συναντά το "ΟΣΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΕΧΕΙ Η ΑΝΟΙΞΙΣ", δεροπολίτικο τραγούδι της αγάπης. Μεταγραφή "ΑΠΕΙΡΟΣ", ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

ΡΟΪΔΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΚΟ

Για ταπεινώστε το χορό,
ρόιδο και βασιλικό.
Και σύρτ’ αγάλι, αγάλι,
ρόιδο και ροϊδοπούλα.

Για να ‘μπει ο νούνος στο χορό,
ρόιδο και βασιλικό.
Να σμίξει τα παιδιά του,
ρόιδο και ροϊδοπούλα.

Έτσι να του προκόψουν,
ρόιδο και βασιλικό.
Να τον φωνάζουν νούνο,
ρόιδο και βασιλικό.

Νούνε και κύργιε νούνε,
ρόιδο και βασιλικό.
Και μεγάλε μας αφέντη,
ρόιδο και βασιλικό.

Πολυφωνικό τραγούδι του Δεροπολίτικου Γάμου όπως καταγράφεται στη συλλογή του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΤΣΑΛΙΔΑ "ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ" (εκδόσεις Gutenberg)

ΤΟ ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ

Ποιός άρματώνει φλάμπουρο,
με ρόϊδα, με ρόϊδα.
Με ρόϊδα και με μήλα,
με την εύχη του πατέρα.

Καί ποιός μας το στολίζει,
με ρόϊδα με ρόϊδα.
Με ρόϊδα και με μήλα,
με την ευχή της μάνας.

Του Τάκη είναι το φλάμπουρο,
με ρόϊδα, με ρόϊδα
Με ρόϊδα και με μήλα,
με την ευχή του Πάτερα.

Της Χρύσως τα στολίδια
με ρόϊδα με ρόϊδα.
Με ρόϊδα και με μήλα,
με την ευχή της μάνας.


Τραγούδι του γάμου από τα Κτίσματα Πωγωνίου και τη συλλογή του πρεσβύτερου ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΣΙΑ "ΠΩΓΩΝΙ, ΔΕΡΟΠΟΛΗ/ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ"

ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ Η ΜΑΝΑ


Του καλού γαμπρού η μάνα
όλη τούτην εβδομάδα
όλο (καθα)ρίζει και κουφίζει
και τους δρόμους καθαρίζει.
Όλο δρόμους καθαρίζει.
Και με μήλα τους γεμίζει.
Όλο μήλα κι όλο ρόδα
κι όλο κόκκινα μανούσια.
Να διαβεί ο γαμπρός κι η νύφη
για να ροδοκοκκινίσει
να διαβεί ο μπαϊρακτάρης
(ο)που σέρνει το μπαϊράκι.

Τραγούδι του γάμου από το Βαβούρι Θεσπρωτίας και τη συλλογή του Νάτση-μια συλλογή ενδεικτική του πλούτου και της αξίας των τοπικών συλλογών. Από την ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.

ΔΙΑΜΑΝΤΟΝΥΦΗ

Ποια είναι εκείνη στα βαμπάκια, διαμαντόνυφη,
ποια ειν’ εκείνη που κεντά, διαμαντόνυφη κυρά;
Κέντησε μου την μπροστέλα, διαμαντόνυφη,
κέντησε την μου καλά, διαμαντόνυφη κυρά.
Βαλ’ της τέλια και μετάξια, διαμαντόνυφη,
και κλωστή μεταξωτή, διαμαντόνυφη χρυσή.

Μια διαμαντένια νύφη από το γενέθλιο τόπο μας, τη Σωτήρα της Άνω Δερόπολης και το βιβλίο του εκπαιδευτικού ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΟΥΛΙΔΑ "ΣΩΤΗΡΑ". Μεταγραφή ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, "ΑΠΕΙΡΟΣ"

ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΟΥ, ΒΑΘΕΙΑ


Θάλασσα μου, βαθιά, βαθιά, μανούλα μου γλυκιά, γλυκιά,
Πως να σ’ αφήκω το ‘χε γεια, που δε μ’ αφήνει η καρδιά.
Βάστα ψυχή, βάστα καρδιά, βαστούν τα χιόνια στάϊ βουνά.
Βάστα και συ, μανούλα μου, που θα σ’ αφήκω το ‘χε γεια.

Όμορφο, ποιητικό τραγούδι του γάμου από την Κόνιτσα και τη συλλογή του ΡΕΜΠΕΛΗ. Ο αποχωρισμός της μάνας πριν το γάμο. Μεταγραφή "ΑΠΕΙΡΟΣ", ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.

ΒΑΡΕΘΗΚΑ ΜΩΡ’ ΜΑΝΑ


Βαρέθηκα μωρ’ μάνα, μαντίλια να κεντώ
θαλά τα παρατήσω και θάλα παντρευτώ.
Βάστα κόρη μου, βάστα και τούτη τη χρονιά
κι εγώ θα σε παντρέψω μέσα στα Γιάννενα.

Σύρε μάνα πες του Γιάννη,
Θα με πάρει τι θα κάνει;
Πήγα κόρη και του είπα.

Δεν σε θέλει δε σε παίρνει,
κόρη μου σε κοροϊδεύει.
Τάξτου μάνα το χωράφι,
Τάξτου μάνα το αμπέλι.
Τάξτου μάνα τη γιαλάδα
για να πίνει ο Γιάννης γάλα.

τραγούδι όχι γαμήλιο αλλά ενδεικτικό της αγοραπωλησίας που συχνά όριζε τους γάμους... από τη συλλογή του ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ με τραγούδια από τη ΔΕΡΒΙΤΣΑΝΗ. Μεταγραφή Λουκάς Μάκος, "ΑΠΕΙΡΟΣ", ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ.

ΕΒΓΑ ΠΕΘΕΡΑ ΣΤΗΝ ΣΚΑΛΑ

Έβγα πεθερά στην σκάλα, με το μέλι με το γάλα.
Ρίξε, πεθερά, το ρύζι, για να σου ριζώσ’ η νύφη.
Ρίξε, νύφη, την κουλούρα, την ψιλοκοσκινισμένη.

Για ιδέστε τη, για ιδέστε τη, ήλιο φεγγάρι πέστε τη.
Για ιδέστε τη την πέρδικα πως περπατεί λεβέντικα.
Για ιδέστε τη πως περπατεί, σαν άγγελος με το χαρτί.

- Ευχήσου με, μανούλα μου, τώρα στο ξεκίνημα μου
Ευχήσου με, πατέρα μου, τώρα στο ξεπροβοδισμά μου.
- Σύρε, κόρη μ’, στο καλό, κι η Παναγιά μαζί σου.

- Φίλοι, πηγαίνω κλάψτε με κι εσείς εχθροί χαρείτε
κι εσείς, γειτονοπούλες μου, στα μαύρα φορεθείτε.
Ακόμη σήμερα είμ’ εδώ ταχιά και το Σαββάτο
την Κυργιακή σ’ αφήνω γειά, πουλί μου ζαχαράτο.
- Στην γειτονιά μας ζάχαρη, κι εμείς επιθυμούμε,
έρχονται απ’ άλλη γειτονιά, μας την ξεπροβοδούνε.

- Έβγα, μάνα, να με δεις, πέρδικα που σου ‘φερα.
Πέρδικα και περιστέρα, του παπά τη θυγατέρα.
Πολλά κορίτσια κοίταξα, στις ράχες και στους κάμπους
σαν τούτ’ τη νια που σου ‘φερα λογαριασμό δεν έχει.
Την αυγή που ξημερώνει, σπίτια, στάβλους τους σαρώνει.
Την ημέρα όλο δουλεύει και το βράδι ορμηνεύει.
Την ημέρα όλο φουρνίζει και το βράδυ τηγανίζει.
Έβγα, μάνα μ’ καρτέρεσέ τη, πιάσ’ τηνα και φιλήσέ τη.
Δώσ’ μου, μάνα, την ευχή σου, να προκόψει το παιδί σου.

Από τα γνωστότερα τραγούδια του ηπειρώτικου γάμου στην εκδοχή του που τραγουδιέται στο Πωγώνι, στα Κτίσματα. Από τη συλλογή του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΣΙΑ "ΠΩΓΩΝΙ, ΔΕΡΟΠΟΛΗ/ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ" (εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ)

ΜΕΣ' ΣΤΟ ΣΙΔΕΡΕΝΙΟ ΑΛΩΝΙ


Μες στο σιδερένιο αλώνι και στο πέτρινο,
μωρ’ και στο πέτρινο.
Που χορεύει η ντέλη νύφη η αρχόντισσα,
μωρ’ η αρχόντισσα.
Με το πεθερό χορεύει παίζει χαίρεται,
μωρ’ παίζει χαίρεται.
Και ο θεός να την αφήσει για να χαίρεται,
μωρ’ για να χαίρεται.
Μες στο σιδερένιο αλώνι και στο πέτρινο,
μωρ’ και στο πέτρινο.
Που χορεύει η ντέλη νύφη η αρχόντισσα,
μωρ’ η αρχόντισσα.
Με την πεθερά χορεύει παίζει χαίρεται,
μωρ’ παίζει χαίρεται.
Και ο θεός να την αφήσει για να χαίρεται,
μωρ’ για να χαίρεται.
Μες στο σιδερένιο αλώνι και στο πέτρινο,
μωρ’ και στο πέτρινο.
που χορεύει η ντέλη νύφη η αρχόντισσα,
μωρ’ η αρχόντισσα.
Με τα αντραδέρφια της χορεύει παίζει χαίρεται,
μωρ’ παίζει χαίρεται.

Πολυφωνικό τραγούδι του γάμου από τη Δερόπολη και τη συλλογή του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ "ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ, ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ" (εκδόσεις ΤΡΟΧΑΛΙΑ). Ηχογράφηση του τραγουδιού περιέχεται και στην ψηφιακή δισκογραφική έκδοση που συνοδεύει την καλή έκδοση.

ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΝ ΤΩ ΘΡΑΝΙΩ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΙΝ (ΤΗΣ ΝΥΜΦΗΣ)
(1η παραλλαγή)


Εις το σκαμνί που κάθισες, ξέρα ήταν τα ξύλα,
κι από την ομορφάδα σου ανθούν και βγαίνουν φύλλα.
Όταν σ’ εγγενά η μάνα σου, είχαν τ’ αλάφια σκόλη,
και σώδωκαν την ομορφιά οι δώδεκ’ αποστόλοι.
Απ’ όλα τ’ άστρια τ’ ουρανού ένα είν’ οπού σου μοιάζει
ένα που βγαίνει την αυγή όταν γλυκοχαράζει.
Άγγελοι από τους ουρανούς με προσταγή Κυρίου
κατέβηκαν και ΄σωδωκαν την λάμψη του ηλίου.
Έχεις μαλλιά τ’ Αβεσαλώμ, του Ιωσήφ τα κάλλη,
καλότυχος, καλόμοιρος, ο νιος που θα σε πάρει.
Χαρά ‘ς τη μάνα του γαμπρού, την πεθερά της νύφης,
Οπώκαμε τέτοιον γιο ζευγάρι τέτοιας νύφης.
Ποιος ήταν ο προξενητής που να είχε φάει κανέλα,
π’ αντάμωσε τέτοιον αϊτό με τέτοια περιστέρα!

Το σκαμνί γίνεται ...θρανίο για να δώσει έναν έγκυρο τίτλο στο τραγούδι που αναφέρεται ως προερχόμενο από τις περιοχές της Πάργας και της Πρέβεζας στη συλλογή του ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ".

ΣΙΓΑ ΝΥΦΗ ΤΟ ΧΟΡΟ

Σιγά νύφη το χορό, μωρ’ νύφη, κυρά-νύφη,
τι σηκώνεται ντουμάνι, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
και λερώνεις τα παπούτσια, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
Σιγά νύφη το χορό, μωρή νύφη, κυρά-νύφη
τι σηκώνεται ντουμάνι, μωρή νύφη, κυρά-νύφη,
και λερώνεις την μπροσέλα, μωρή νύφη, κυρά-νύφη.

από τα γνωστότερα πολυφωνικά τραγούδια του γάμου έτσι όπως περιέχεται στο βιβλίο του Κωνσταντίνου Κουλίδα "ΣΩΤΗΡΑ" για το χωριό της Άνω Δερόπολης. μεταγραφή ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ, "ΑΠΕΙΡΟΣ"

ΠΕΖΕ, ΝΥΦΗ,

- Πέζε, νύφη. – Δε πεζέυω, θέλω τάμα να πεζέψω.
Τάμα απ’ το πεθερό μου, τάμα απ’ τη πεθερά μου.
- Πέζε, νύφη…
τάμα από τ’ αντραδέρφια, τάμα κι από τη μανίτσα.
Τάμα και απ’ τη μανίτσα, θελομε μια σαρμανίτσα.
Πέζε, νύφη…
Κρατήστε τη να κατέβει, μες το σπίτι για να μπει.
Όποιος θα την κατεβάσει, μια εγγλέζικη θα σκάσει.
Κάλλια πέντε και στο χέρι, παρά δέκα και καρτερεί.

Από τη συλλογή "ΠΩΓΩΝΙ, ΔΕΡΟΠΟΛΗ, ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ" του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΣΙΑ από τα Κτίσματα Πωγωνίου (εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ)

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Ξένο μου πουλί, ξένο μου αηδόνι,
ψες που ήσουνε, που θα είσαι βράδυ;
- Ψες κοιμήθηκα ’ς τα γονικά μου,
βράδυ στου γαμπρού, ’ς τα πεθερικά μου.
Ξένο μου πουλί και χελιδόνι,
τι στοχάζεσαι, τι συλλογιέσαι;
τήρα τον γαμπρό, πως σε κοιτάζει,
τήρα πως πετάει και καμαρώνει.

Ενδεχόμενες λόγιες παρεμβάσεις, πέρα από τον τίτλο, ίσως έχουν παρεισφρύσει στο ποιητικό κείμενο του τραγουδιού. από τη συλλογή του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΓΙΑΝΓΚΑ, μια από τις παλαιότερες συλλογές που ψηφιοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος "ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ" της ΜΚΟ "ΑΠΕΙΡΟΣ"